‘Mijn ogen glijden langs alle stenen en spullen om me heen. Een smeulend boek. Een ingedeukte koffiekan. Een schoen. Alweer een schoen. Een plas bloed. Die schoen herken ik niet, gelukkig.’
Als je iets kwijt bent, bijvoorbeeld een sleutel, dan ga je zoeken op de plek waar je die voor het laatst hebt gezien. Maar de plek waar ik mijn familie voor het laatst heb gezien, bestaat niet meer.
Mei 1940. Joop is net dertien geworden en woont in Rotterdam. Hoewel de Duitsers de stad een paar dagen eerder binnenvielen, voelt het nog niet als oorlog. Tot op 14 mei het luchtalarm afgaat en Joop op pad wordt gestuurd om zijn broer Anton te waarschuwen. Dan vallen de bommen en verandert Rotterdam in een vuurzee. In de puinhopen probeert Joop te redden wat er nog te redden van valt…
Marte Jongbloed schreef een meeslepende jeugdroman over het Rotterdamse bombardement, dat in 2025 vijfentachtig jaar geleden plaatsvond.
In drie woorden
Aangrijpend, oorlog, zoektocht
In meer woorden
De Tweede Wereldoorlog. Een belangrijk thema binnen onze geschiedenis en iets dat ook aan bod komt tijdens lessen op school. Het bombardement op Rotterdam is daar dan een onderdeel van. Voor kinderen die niet uit Rotterdam komen is dit een gegeven, een weetje, een feit. Wellicht dat sommigen een foto hebben gezien in hun lesboek, met een beeld passend bij het lied uit de musical Soldaat van Oranje: ‘Zie je die kolkende wolk in de verte, loodzwart en dreigend, een deken van rook tussen Maas en Rijn?’
Schrijfster Marte Jongbloed heeft met dit boek een verhaal geschreven dat goed te gebruiken is in die klassen. Door dit boek wordt het bombardement meer dan alleen een feitje, meer dan alleen een foto, meer dan alleen een zinnetje uit een lied. Iets wat Koos Postema onderschrijft aan het begin van het boek. Dat is interessant, want hij heeft het bombardement daadwerkelijk meegemaakt.
Marte Jongbloed weet je mee te nemen naar de minuten rondom het bombardement. Eerst is daar het moment net voor het bombardement. Joop wordt geïntroduceerd, samen met zijn ietwat zenuwachtige moeder die Joop op pad stuurt om zijn broer en oom op te halen voor het eten. Hij moet opschieten van haar, want ‘er hangt iets in de lucht.’ Op de vijfde bladzijde is het bombardement al daar. Joop hoort het luchtalarm en kijkt omhoog naar de fantastische vliegtuigen. Daarna hoort hij een vreemd, fluitend geluid en voor hij doorheeft wat het is wordt hij naar achteren geblazen. Joop staat op en wrijft stof uit zijn ogen. De bladzijden daarna vormen een indringend beeld van het bombardement op Rotterdam. De totale desillusie, gevoed door ongrijpbare gedachten over wat Joop om hem heen ziet in de chaos, is knap beschreven. Het gat dat de bommen achterlaten in de stad, zuigen je verder het verhaal van Joop in.
Daarna volgt de zoektocht van Joop naar zijn moeder en zijn familie. Zouden ze het gered hebben? De gedachte dat ze misschien wel op tijd waren bij zijn tante, biedt hem hoop en houvast. Maar hoe vind je de weg in een geruïneerde en brandende stad met weinig overgebleven herkenningspunten? Joop houdt desondanks hoop in een goede afloop en komt onderweg Marie tegen. Hij vertelt haar dat hij zijn familie zoekt, Marie’s antwoord daarop zorgt voor een brok in je keel: ‘Ik zoek niemand. Ik weet precies waar ze zijn. Ze zijn daar. Maar ze zijn er dus eigenlijk niet meer, denk ik.’ Marte Jongbloed weet het tweetal daarna door Rotterdam te manoeuvreren, waarbij de ellende van de gebombardeerde stad af en toe bij je naar binnen dringt. Het tweetal vindt steun in elkaar, maar ook aan de stad. ‘De stad heeft ons gered,’ herhaal ik zachtjes. ‘Dat heb je mooi gezegd.’ Tijdens de zoektocht naar hun familie, besluiten de twee daarom ook om anderen te helpen, waarmee dit “stukje geschiedenis” vorm krijgt in een verhaal dat zeker de moeite waard is om tot je te nemen. Of om te gebruiken vanaf de bovenbouw binnen het eerdergenoemde thema van De Tweede Wereldoorlog. Of de families van Joop en Marie het hebben gered, is iets om zelf te lezen.
Deze historische jeugdroman, met foto’s van het bombardement op de schutbladen, is te lezen voor kinderen vanaf een jaar of 10.
