‘We zijn allemaal briljant. Zo briljant dat ik er een heel hoofdstuk mee kon vullen. Dus dat heb ik gedaan.’
Waarom je een berenboek in je hand hebt
Al eeuwenlang gaan de wildste verhalen over ons rond. Met ‘ons’ bedoel ik: de acht beersoorten op de wereld. We zouden smerig zijn, wreed, vreselijk en bloeddorstig. Of mensen denken juist dat we gezellige knuffelbeesten zijn, zoals de beren uit tekenfilms en sprookjes. Maar daar klopt dus allemaal geen hout van! We hebben onze buik vol van alle vooroordelen. De panda is géén slome sukkel, de gemiddelde grizzly heeft wel wat anders te doen dan mensen te verslinden en nee, een koala is geen beer. Zo kunnen we nog wel even doorgaan. Daarom is het tijd voor ons echte verhaal. Waar wél een hout van klopt.
Lotte Stegeman en Marieke ten Berge delen hun wilde enthousiasme voor beren. Samen maakten ze dit wonderlijke, humoristische en levensechte non-fictieboek dat je blik op beren voorgoed verandert.
De berenangst van auteur Lotte Stegeman maakte plaats voor bewondering toen ze in 2016 fietsend door de Verenigde Staten zo’n twaalf beren tegenkwam. Voor dit boek kampeerde ze bij bruine beren aan de afgelegen McNeil River in Alaska. Illustrator Marieke ten Berge is regelmatig te vinden op Spitsbergen, dat bekendstaat als ijsberenterrein.
In drie woorden
Beren, prachtplaten, topteksten
In meer woorden
Wauw! De cover van dit non-fictie boek, over misschien wel de meest onbegrepen viervoeter van onze planeet, blijkt een heuse blikvanger te zijn. Is het de gele kleur? Zijn het de acht beren? Wellicht is het alleen al de grootst afgebeelde bruine beer die reikhalzend om je aandacht vraagt? En mocht deze cover je nog niet te pakken hebben, dan vraagt de bruine beer alsnog je aandacht op bladzijde 10:
‘Wij zijn smerig, wreed, bloeddorstig en verschrikkelijk.’ Zo. Heb ik nu je aandacht?
Mijn aandacht was er al, maar de opbouw van het boek doet er verder een schepje bovenop. Verwacht geen saai, langdradig monoloog vol wetenschappelijke feitjes over de beren in kwestie. Het boek is opgebouwd vanuit een subtiele manier van humor, die door het gehele boek prima staande houdt. De bruine beer neemt je bij de hand als lezer. Het zorgt voor een vermakelijk samenspel dat doet denken aan de andere boeken van Lotte Stegeman, maar doordat de beren met elkaar in gesprek gaan ook aan een boek als Vandaag houd ik mijn spreekbeurt over de anaconda. Deze vertelstijl geeft ruimte voor grapjes en die worden dan ook volop gemaakt. Het zorgt ervoor dat het boek toegankelijk is en je (gemakkelijk) veel leert over beren!
De kans is groot dat de bruine beer op bladzijde 10 niet om je aandacht hoefde te vragen, want mocht je nog niet gegrepen zijn door de cover, dan trekken de illustraties van Marieke ten Berge vast en zeker je belangstelling. Het ‘familieportret’ na de titelpagina of het brilbeertje boven de quote van Michael Bond uit: Een beer genaamd Paddington geven je al het gevoel dat je een geweldig boek in je handen hebt. Ook de inhoudsopgave is kleurrijk en gevuld met acht prachtige beren. De gekleurde pootafdrukken komen in het boek ook terug als opsommingsteken en zijn op die manier een speelse en kunstzinnige vondst.
Het boek is opgebouwd uit zes delen. Het eerste deel zit vol met de eerdergenoemde subtiele vorm van humor, waaronder een Q&A die alvast naar voren is gehaald. Het fictieve “gesprek” tussen jou als weetgrage lezer en de bruine beer is leuk uitgewerkt. Zo legt de beer haarfijn uit dat het totale onzin is dat de beer het dodelijkste dier op aarde is. Het aantal mensen dat door een beer omkomt staat in een heel schril contrast met het aantal slachtoffers dat de mug maakt, of nog erger, de mens zelf. Het eerste artistieke, inleidende deel is levendig en bereid je goed voor op het tweede deel, de kern van dit boek.
In dit deel worden alle acht beren één voor één voorgesteld, door middel van eigen verhalen. Je leert de beer kennen vanuit het perspectief van de beer zelf, waardoor je bij alle acht beren hun verhaal op een net iets andere manier tot je neemt. Dit houd je als lezer scherp. Iedere beer heeft daarbij ook een paginavullend en beeldschoon eigen portret gekregen, los van alle smaakvolle illustraties tussendoor. En zo af en toe word je op je wenken bediend met een wondermooie afbeelding over beide pagina’s heen. Die zijn echt genieten geblazen!
Wanneer alle beren zichzelf hebben voorgesteld in grappig geschreven verhalen, en altijd nog even in gesprek met de bruine beer gaan, volgen er nog een aantal delen met meer informatie over beren. Waaronder de paspoorten gevuld met meer feitelijk geschreven weetjes en waar een klein detail als een stempel van de beer je extra laat genieten. Verder lees je meer over geschiedenis, films en beroemde beren. Maar ook over onze overeenkomsten met dit schitterende dier. En na het wensenlijstje van de beer word je als lezer bedankt, namens alle beren. Waarom? Dat is iets om zelf te ontdekken natuurlijk!
Herinner je die quote over beertje Paddington nog? Die wordt later in het boek nog eens aangehaald, waarmee het verhaal enigszins rond wordt gemaakt. Zorg a.u.b. goed voor deze beer. Bedankt. Dit boek, Wij, beren, kan zeker bijdragen aan die missie op een prachtige en stijlvolle manier. Voor beregoede lezers vanaf 7 jaar of voor iedereen die gewoon meer wil weten over beren. Ook te gebruiken als pronkstuk voor in je boekenkast!
